Con gái tôi mới tám tuổi nhưng một bên ngực đã nhú lên, xuất hiện lông vùng kín và hành kinh. Có phải tôi cho cháu ăn uống quá nhiều chất béo, dùng nhiều loại thuốc bổ nên cháu “trổ mã” sớm? (dòng họ hai bên gia đình không có cháu nào thế cả). Nếu không khắc phục thì có gây hậu quả gì không?
Nguyễn Thị Nguyệt C. (Q.2, TP.HCM)
Dậy thì sớm được xem là một trong những bệnh của thời đại. Trẻ em ngày nay không dậy thì theo quy luật “nữ thập tam, nam thập lục” như xưa mà bé gái có thể bắt đầu vào tuổi lên tám và bé trai là lên chín.
Trẻ dậy thì sớm thường có dấu hiệu “trổ mã”, chiều cao phát triển từ 7-15cm/năm. Các em gái đã có ngực (có thể to một bên), âm đạo tăng tiết chất nhầy, có kinh trước tám tuổi, lông mu và lông nách xuất hiện trước hoặc sau khi tuyến vú to lên. Các em trai “bể tiếng”, ria mép lún phún, mọc trứng cá, có cơ bắp, xuất hiện lông ở vùng kín, thể tích tinh hoàn tăng >4ml, dương vật to, dài, sẫm màu.
Quá trình dậy thì sớm thường kéo dài ba đến 5 năm, do nhiều nguyên nhân:
* Bệnh lý: chia thành hai loại:
1. Dậy thì sớm thật: Có sự kích hoạt của não, do u não, tổn thương não, teo não, động kinh.
2. Dậy thì sớm giả (vô căn): Là những nguyên nhân không do tác động hormone sinh dục từ tuyến yên, gây nên u nang buồng trứng, u tinh hoàn… Dậy thì sớm do bệnh lý rất khó phòng ngừa, các bậc phụ huynh và các em phải nắm được những giai đoạn, dấu hiệu phát triển sinh lý của cơ thể để tự phát hiện sự bất thường.
* Thực phẩm: Trẻ ăn quá nhiều chất đạm, chất béo, bị béo phì, dẫn tới cốt hóa xương sớm, tăng tiết hormone giới tính sớm. Điều đó giải thích tại sao trẻ phát triển chiều cao sớm sau đó bị khựng lại so với trẻ bình thường. Có thể phòng tránh được bằng cách cho trẻ ăn uống hợp lý, vệ sinh, tránh dư cân.
* Môi trường: Bao gồm môi trường tự nhiên và môi trường văn hóa (hoàn cảnh sống, điều kiện giáo dục, giao tiếp xã hội). Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc lạm dụng các loại thuốc, hóa mỹ phẩm chứa nội tiết tố, thực phẩm chứa hormone tăng trưởng… là một trong những nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm.
Nhiều phụ huynh thấy con có biểu hiện dậy thì sớm không đưa đi bác sĩ thăm khám, thậm chí còn tự hào vì con mình khỏe mạnh, phát triển hơn các bạn cùng trang lứa. Hậu quả là đến tuổi trưởng thành, trẻ sẽ lùn hơn so với chiều cao tiêu chuẩn, vì hormone sinh dục kích thích các đầu xương bị cốt hóa sớm, khiến trẻ không thể phát triển chiều cao.
Về tâm lý, một số trẻ bị khủng hoảng cảm xúc vì hoang mang, lo lắng và tự ti về thân thể của mình. Một tình trạng đáng báo động là trẻ dậy thì sớm thường tò mò, ham muốn tình dục sớm, bắt chước “làm chuyện người lớn”, dẫn đến hậu quả mang thai ngoài ý muốn.
Chị hãy đưa cháu đến thầy thuốc chuyên khoa để khám và được tư vấn. Với chế độ ăn, chị không nên cho cháu dùng nhiều các sản phẩm có chứa chất bảo quản, chất tạo màu (đồ hộp, đồ ngọt, béo, thức ăn nhiều dầu mỡ), vì chất bảo quản có tác dụng tương tự như hormone giới tính, làm gia tăng dậy thì sớm.
Bác sĩ Hoa Tiêu
(Theo PNO)
