Sảng là tình trạng rối loạn chú ý, nhận thức và ý thức diễn ra cấp tính, thoáng qua và thường hồi phục được. Nguyên nhân bao gồm nhiều loại bệnh lý và thuốc. Chẩn đoán dựa trên lâm sàng. Các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thường để xác định nguyên nhân. Biện pháp điều trị tập trung vào nguyên nhân và các biện pháp hỗ trợ.
(Xem thêm Tổng quan về sảng và sa sút trí tuệ)
Sảng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người cao tuổi. Ít nhất 10% bệnh nhân lớn tuổi được nhập viện bị sảng; 15 đến 50% bị sảng tại một thời điểm nào đó trong khi nằm viện. Sảng cũng phổ biến sau phẫu thuật, tại khu dưỡng lão và ở những bệnh nhân đơn vị hồi sức (ICU). Khi sảng xảy ra ở người trẻ tuổi, thường là do sử dụng thuốc (chất tiêu khiển hoặc dược phẩm) hoặc rối loạn toàn thân đe dọa tính mạng.
Sảng đôi khi được gọi là tình trạng lú lẫn cấp tính hoặc bệnh não do ngộ độc hoặc chuyển hóa.
Sảng và sa sút trí tuệ là những rối loạn riêng biệt nhưng đôi khi rất khó phân biệt. Rối loạn nhận thức xảy ra ở cả hai trường hợp, những đặc điểm sau giúp phân biệt chúng:
-
Sảng ảnh hưởng chủ yếu đến sự chú ý, điển hình là do bệnh cấp tính hoặc ngộ độc thuốc (đôi khi đe doạ đến tính mạng), và thường có thể hồi phục được.
-
Sa sút trí tuệ ảnh hưởng chủ yếu đến trí nhớ, điển hình là do các thay đổi giải phẫu trong não, khởi phát chậm hơn, và thường không thể hồi phục được.
Các đặc trưng khác cũng giúp phân biệt 2 rối loạn (Xem bảng Phân biệt sảng và mất trí). Sảng thường phát sinh ở bệnh nhân sa sút trí tuệ; nó được gọi là sảng chồng lên sa sút trí tuệ (DSD). DSD có thể xảy ra ở 49% số bệnh nhân sa sút trí tuệ khi nhập viện. Ngoài ra, bệnh nhân bị sảng có nguy cơ cao hơn bị sa sút trí tuệ (1).
