Tiến sĩ Steve Leeson tóm tắt những ưu và nhược điểm của chế độ ăn ít protein thô.
23 tháng 10 năm 2023
Craige Allen | Tiến sĩ Steve Leeson
Các nhà dinh dưỡng ngày càng quan tâm đến việc cho gà thịt và gà đẻ ăn khẩu phần protein thô (CP) giảm. Mức CP hiện tại là kết quả kinh tế của việc cân bằng axit amin. Tiến sĩ Steve Leeson, Giáo sư danh dự, Đại học Guelph, Canada, tại Học viện Dinh dưỡng Gia cầm EW gần đây ở Jakarta Indonesia đã đặt ra một câu hỏi hiển nhiên – “CP ‘thấp’ thực sự có nghĩa là gì? Đối với tôi, điều đó có nghĩa là CP bạn đang sử dụng không quá 2-3%,” ông nói.
Việc xây dựng các chế độ ăn này thường dựa trên việc giảm bột đậu nành và tăng lượng hạt thức ăn, đồng thời tăng lượng tinh bột trong khẩu phần và giảm lipid trong khẩu phần, cùng với việc tăng cường bổ sung các axit amin không liên kết (tinh thể và tổng hợp) để đáp ứng yêu cầu.
Tiến sĩ Leeson đã tóm tắt những ưu và nhược điểm của việc sử dụng chế độ ăn kiêng CP thấp như sau:
Tích cực
tiêu cực
Giảm vi khuẩn phân giải protein – cải thiện sức khỏe đường ruột
Giảm chất lượng thức ăn viên
Giảm ô nhiễm môi trường
Thay đổi cân bằng điện giải trong khẩu phần ăn
Giảm lượng nước uống vào (ảnh hưởng đến chất lượng con đẻ)
Bữa ăn thường đắt hơn
Có lẽ bền vững hơn
Thường giảm tốc độ tăng trưởng và thức ăn: tăng
Cải thiện năng lượng ròng của chế độ ăn uống
Các câu hỏi liên quan đến việc sử dụng 100% axit amin tổng hợp lên tới 25kg/tấn
Cải thiện hiệu suất khi bị stress nhiệt
Tăng tích mỡ bụng
Các vấn đề cần giải quyết với khẩu phần ăn có hàm lượng protein thô thấp
1. Protein đối lập với axit amin
Khẩu phần thường không được xây dựng theo mức CP, nhưng nó vẫn là một công cụ giám sát quan trọng, như một thước đo lượng nitơ trong khẩu phần. Hầu hết khẩu phần ăn của gà thịt chứa 22-17% CP và hầu hết khẩu phần ăn cho gà đẻ chứa 18-14% CP. Tiến sĩ Leeson quan sát thấy rằng vì một số lý do, chúng ta hiếm khi đạt được năng suất phù hợp khi khẩu phần ăn của gà thịt chứa <19% CP ở giai đoạn khởi đầu và <15% ở giai đoạn hoàn thiện, và khẩu phần ăn cho gà đẻ <13% CP, bất kể nguồn cung cấp axit amin.
Với hàm lượng axit amin kết tinh cao (10-25 kg/tấn), câu hỏi đặt ra là liệu những axit amin ‘không liên kết’ tổng hợp này có được sử dụng với hiệu suất 100% không? Ngoài ra, gia cầm có thể sử dụng một lượng lớn axit amin không liên kết ở vùng trên của đường tiêu hóa và gan không?
Các axit amin không liên kết không cần tiêu hóa, có sẵn ngay để hấp thu ở ruột non và xuất hiện trong hệ tuần hoàn cửa nhanh hơn các axit amin liên kết với protein. Hơn nữa, quá trình tiêu hóa các protein ‘nguyên vẹn’, bao gồm protein đậu nành, tạo ra di- và tri-peptide hoặc oligopeptide, được hấp thụ nhanh chóng và hiệu quả hơn so với các axit amin đơn lẻ hoặc không liên kết. Sự cân bằng của các axit amin không liên kết với protein tăng lên khi mức CP trong khẩu phần ăn giảm. Đây có thể là một trở ngại cho sự phát triển của chế độ ăn giảm CP vì mức độ mà các axit amin không liên kết có thể thay thế các protein nguyên vẹn trong khẩu phần của gà thịt có thể bị hạn chế do sự hấp thu oligopeptide ở đường ruột hiệu quả hơn.
Điều này làm tăng khả năng các axit amin được bọc (hoặc các peptide tự nhiên) làm chậm quá trình tiêu hóa/hấp thu. Rất ít nghiên cứu với các axit amin được bọc đã được tiến hành. Hầu hết đều liên quan đến một hỗn hợp đơn giản gồm các axit amin được phủ axit stearic hoặc dầu cọ. Tuy nhiên, những chất béo bão hòa này được gà thịt non tiêu hóa kém.
2. Mức độ axit amin không thiết yếu
Khi CP giảm, mức độ axit amin không thiết yếu cũng giảm theo. Chúng ta có cần một giá trị giới hạn đối với các axit amin không thiết yếu, chẳng hạn như glycine và serine không?
3. Cân nhắc mức năng lượng
Gà thịt và gà đẻ vẫn ăn theo nhu cầu năng lượng của chúng, do đó việc thay đổi mức năng lượng của khẩu phần hoặc việc sử dụng năng lượng sẽ ảnh hưởng đến lượng ăn vào và do đó lượng axit amin ăn vào. Đối với gà thịt, Tiến sĩ Leeson khuyến nghị duy trì tỷ lệ năng lượng và “protein”:
- 0-15 ngày – 0,42% lysine tiêu hóa/1.000 kcal năng lượng chuyển hóa biểu kiến đã hiệu chỉnh nitơ (AMEn),
- 15-28 ngày – 0,36% lysine tiêu hóa/1.000 kcal AMEn, và
- 28-45 ngày – 0,32% lysine tiêu hóa/1.000 kcal AMEn.
CP làm tăng mức tăng nhiệt, gây lãng phí năng lượng và do đó làm giảm năng lượng ròng (NE).
- Chất đạm – +30% so với tốc độ trao đổi chất ngoài hiện trường (FMR),
- Carbohydrate – +6% trên FMR và
- Chất béo – +4% trên FMR.
Sự khác biệt thực tế chính khi sử dụng giá trị NE trong công thức, thay vì AMEn, là việc giảm mức CP của khẩu phần do việc sử dụng protein không hiệu quả về mặt năng lượng. Khi CP giảm thì khả năng bắt NE hiệu quả sẽ tăng lên. Gia cầm ăn ít hơn vì nhu cầu năng lượng thúc đẩy lượng thức ăn ăn vào. Vì vậy, AMEn có nên giảm khi CP giảm không? Tiến sĩ Leeson hỏi.
CP thấp luôn làm tăng sự tích tụ mỡ ở bụng, cơ chế của hiện tượng này vẫn chưa được hiểu đầy đủ nhưng có thể là tác động NE. Điều này không khuyến khích việc chấp nhận chế độ ăn giảm CP.
4. Lợi ích sức khỏe đường ruột
Khẩu phần ăn giảm CP của gà thịt làm tăng lượng protein chưa tiêu hóa vào ruột sau để thúc đẩy sự phát triển của các mầm bệnh tiềm ẩn, chẳng hạn như Clostridium perfringens . Protein (đặc biệt là lysine và serine) là thủ phạm chính. Việc giảm sử dụng kháng sinh kích thích tăng trưởng đã làm tăng mối quan tâm trong việc ngăn ngừa viêm ruột hoại tử, bao gồm cả việc giảm CP trong khẩu phần ăn.
Khi CP giảm, lượng nitơ chảy vào ruột già và manh tràng sẽ ít hơn. Nitơ là yếu tố thúc đẩy lượng nước hấp thụ, vì vậy khẩu phần CP thấp làm giảm lượng nước tiêu thụ, dẫn đến chất độn chuồng khô hơn và có khả năng chu kỳ tế bào trứng ít hơn.
5. Vai trò của protease
Bất kể cuộc thảo luận về CP và axit amin, protease sẽ dẫn đến giảm CP khoảng 2-4%, tùy thuộc vào khả năng tiêu hóa protein vốn có của khẩu phần – chất lượng nguyên liệu thô càng thấp thì phản ứng càng tốt.
6. Ảnh hưởng đến chất lượng viên thức ăn
Trung bình, cứ giảm 1% CP thì chỉ số độ bền của viên giảm 2%. Chất lượng viên là rất quan trọng trong các hệ thống sản xuất hiện đại, đặc biệt là ở mật độ thả giống cao, khi bị stress nhiệt và thời gian tối kéo dài.
7. Cân bằng điện giải
Giảm CP luôn có nghĩa là giảm sử dụng bột đậu nành (giàu kali), có thể làm giảm cân bằng điện giải trong chế độ ăn (DEB) tới -144MEq, hoặc 50% mức bình thường. Duy trì DEB với chế độ ăn kiêng CP thấp có lẽ là một trong những yếu tố chính quyết định sự thành công hay thất bại của chế độ ăn kiêng CP thấp.
Tiến sĩ Leeson nói thêm rằng ông “không phải là người thích công thức pha chế có DEB là 240MEq, thay vào đó ông quan tâm nhiều hơn đến mức natri và kali trong thức ăn”.
Những cân nhắc trong tương lai
Khẩu phần giảm CP có khả năng làm giảm ô nhiễm môi trường do nitơ cũng có khả năng làm giảm sự phụ thuộc của ngành chăn nuôi gia cầm vào bột đậu nành. Chế độ ăn có CP thấp thường được coi là để giảm chi phí thức ăn – nhưng rất hiếm khi làm được như vậy, ngay cả với giá bột đậu nành hiện nay, vì đây vẫn là nguồn cung cấp axit amin rẻ tiền. Leucine và arginine tổng hợp rất đắt tiền. Tuy nhiên, Tiến sĩ Leeson kết luận rằng chế độ ăn CP thấp sẽ phù hợp hơn trong tương lai, thậm chí có thể cho ăn các axit amin được bảo vệ hoặc các peptide tự nhiên để khắc phục động lực tiêu hóa vốn đã khác nhau của protein ‘nguyên vẹn’ và các axit amin không liên kết.
Khi các axit amin không liên kết trở nên khả thi hơn về mặt kinh tế, một lượng lớn các axit amin này sẽ được đưa vào khẩu phần thương mại với mức độ bổ sung ngày càng tăng và hàm lượng CP và bột đậu nành trong khẩu phần sẽ tiếp tục giảm.
Võ Văn Sự dịch từ: Craige Allen | Dr. Steve Leeson. 23 October 2023. Low crude protein diets in poultry: What are the consequences?https://www.thepoultrysite.com/articles/low-crude-protein-diets-in-poultry-what-are-the-consequences
